Học trò xưa thi đỗ là niềm vinh hạnh của cả làng. Ngày nay, đại học chỉ là một cánh cửa mở ra chân trời mới cùng nhiều hy vọng và không ít thử thách cho các bạn trẻ.
“Vượt vũ môn”. Hai chị em háo hức chờ đến ngày đi thi, các bạn ở xa cần đi mấy cây số để về cho kịp kỳ thi , riêng hai chị em vẫn cặm cụi đi làm nông. Việc học hành chỉ tranh thủ vào ban đêm khi mọi người đã say vào giấc ngủ, có một điều không thể phủ nhận là nó luôn thuộc bài trên lớp, và học trước bài ngày hôm sau đến trường, nên kỳ thi không có gì áp lực khi đã chuẩn bị trong đầu chờ tuôn ra bất cứ đề văn nào.
Ngay từ những ngày còn nhỏ, nó đã ghi hết các công thức vào một quyển sổ, ghi ra là để nhớ, lưu lại trong đầu để mãi mãi không quên, cách học của nó rất đơn giản, cứ đọc thật nhiều, học trước làm bài trước, khi lên lớp nghe cô thầy giảng lại tức đã biết đáp án trong đầu. Vì ý tưởng ghi công thức định lý ra sổ nên nó nhớ rất tốt ở những năm cấp hai, nếu các bạn đang loay hoay với bài kiểm tra chưa biết giải thế nào thì nó đã xốn xang để nộp bài trước và ra khỏi lớp. Thú thật nó có tính hấp tấp trong cách làm bài nên các đề khó chỉ đạt xấp xỉ điểm tối đa. Các kỳ thi học sinh giỏi cũng đi dày hơn, nhưng cũng vì tính hấp tấp như cô thầy đánh giá nên điểm số chưa hẳn xuất chúng, tuy nhiên vùng quê vẫn nhắc mãi tên hai chị em, khi nói con của ba, mẹ họ đều trầm trồ khen ngợi. Một phần may mắn ấy là do ren di truyền của ba, mẹ.
Buổi sáng hôm ấy kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 bắt đầu, trống đánh dục hồi, các thí sinh xếp hàng được gọi tên vào phòng thi. Sân trường nắng vàng lên nhẹ, xung quanh trường người người đã tập trung kín ngoài cổng, các phụ huynh đưa con đi thi rất đông. Gia đình nào cũng kỳ vọng con cái mở mày mở mặt thoát nghèo, đặc biệt giữa chốn vùng quê “Địa linh nhân kiệt” cái sự học lúc đó vẫn là con đường duy nhất để làm nên cơ nghiệp, các bậc phụ huynh sẵn sàng ngồi đội nắng, bắt đầu đếm ngược thời gian chờ con thi xong. Sự hồi hộp lo lắng hiện rõ lên tường gương mặt cha mẹ, dẫn con đi thi trong nỗi lòng khó tả. Cũng vì thấy được sự vất vả khi xa trường học con cái sẽ không có điều kiện học hành nên ba mẹ đã chuyển nhà ngay sát trường cấp 1, 2 3 từ lúc vào học lại lớp 3.
“Nhất tử thụ Hoàng ân toàn gia hưởng vinh phong điện các”
Học để có trình độ kiến thức, trước tiên là giải phóng chính mình, thứ hai là phục vụ cho quê hương đất nước.
Những ý tưởng ấy cứ len lõi trong đầu và thực hiện mỗi ngày, vì hồi ấy học theo cách của mình, học để có kiến thức dạy trực tiếp lại cho các em, nhà em đông cứ hai năm lại thêm một em theo gót các chị. Ngày tựu trường đầu tiên của các em dù bận bao nhiêu thì mẹ cũng nắm tay dắt em đến trường, bà làm như vậy cho tất cả các đứa con, những ngày sau đó là chị em cùng giúp nhau.
Thi vào cấp ba vào ngày đẹp trời, nghe xong hồi trống dục, hai chị em lao nhanh đến lớp đứng nghe gọi tên để vào phòng thi. Các bạn từ 9 xã vùng Nam đổ về, mẹ, bố, anh chị đi cùng. Ánh nắng lên cao mồ hôi trên trán các bậc cha mẹ nhễ nhãi nhưng vẫn ngồi phe phẩy chiếc nón chờ con.
Kỳ thi quan trọng đến mức ở ngoài luôn có các chiếc phao cứu trợ gấp bằng máy bay thả vào phòng khi giám thị vô tình không thấy. Môn văn thi năm ấy nó còn nhớ như in phân tích bài thơ “Thăm cõi Bác xưa” của nhà thơ Tố Hữu.
Khi làm bài xong cũng vì tò mò tờ giấy ngoài vào mà cúi xuống nhặt lấy xem thử, khi lật ra xem qua vô tình nó hét to, đề bên ngoài giải lạc hết các bạn nhớ đừng chép nhé. Nếu chép là rớt ngay.. Ngày đó thi vào cấp ba chỉ thi 2 môn văn và toán.
Ánh mắt cả phòng thi và giám khảo đổ dồn về phía nó. Nó nói tiếp: Các bạn đừng nhặt bất kỳ tờ giấy nào bên ngoài, cũng đừng chép nó, nếu không muốn mất hoàn toàn điểm môn Văn.
Một vị giám khảo tiến lại gần và yêu cầu nó đưa bài của mình cho xem. Sau khi xem vị giám khảo yêu cầu bước ra ngoài và coi như bài đã nộp, trong khi thời gian làm bài mới trôi qua chừng 20 phút.
Một thầy giám thị dạy thể dục đi theo hỏi” Sao em không im lặng mà nói to trước lớp để bị đuổi ra sớm” Nó trả lời : Thưa thầy, đi thi 10 bạn mới đậu 1 bạn vào cấp 3 vì 9 xã về thi lượng thí sinh tỷ lệ chọi rất cao. Nhưng nếu được chọn điểm từ trên xuống dưới theo đúng với năng lực của các bạn, dù lời văn viết chưa đầy đủ nhưng làm đúng đề thì vẫn khẳng định được ở trường cấp hai các cô thầy đã truyền dạy tốt và các học sinh tiếp thu tốt bài dù chưa đủ ý. Nhưng nếu cả lớp đều làm sai đề như vậy sẽ vô tình cả một thế hệ chúng em học nhưng không hiểu khi viết lạc đề văn. Em cũng muốn các bạn cả phòng thi em đều đậu.
Thí sinh vào phòng thi tên được sắp xếp theo vần, nên hai chị em thi hai phòng khác biệt, không biết chị gái làm được bài không, nhưng với môn văn của nó coi như đã xong khi bị mời ra khỏi lớp.
Bước chân nặng trĩu đi về cổng trường trả lại không gian sân trường yên ắng cho các bạn đang thi. Trường cách nhà chỉ 200m, trên con đường đó mỗi ngày đều in dấu chân nó, nhưng hôm nay trong lòng thấy trống trải hơn, vì chị vẫn đang thi còn nó về một mình, cảnh vật xung quanh khác hẳn ánh nắng gắt hơn, gió ít thổi hơn, nó thấy mình đã lớn chứ không còn ngây thơ như những năm trước. Cấp 3, ngôi trường đã đón hàng ngàn học sinh đến học nhưng các lớp học sinh đều xa tít cách trường 12 km trở về, người trong làng ít học lắm, con gái lớn lên lấy chồng cho nhanh, khỏi ế là được rồi, bài văn hôm nay nó chắc chắn trên 8 điểm, nhưng sao nó thấy lạc lỏng, chắc trong lòng nó có sự thay đổi lớn.
Mẹ nhìn ra và thấy nó về một mình bà hỏi: Sao con không đợi chị, Nó trả lời Con bị mời ra khỏi phòng thi sớm mẹ ạ, bà hỏi vậy có làm được bài không vì tội gì: Nó trả lời , bài con chỉ làm 15 phút là xong, đang úp bài trên bàn chưa nộp ý như chờ đợi các bạn cùng thi và hết giờ mới cùng nộp nhưng thật tiếc bị mời ra khỏi phòng thi sớm: Sau khi kể lại mẹ nói: “Thôi đi nấu cơm đi”. Mẹ nói giọng không được vui vì thấy chị gái nó chưa về.
Tiếng trống đánh báo hiệu hết giờ thi vang lên.
Đoàn sĩ tử bước ra, các bậc phụ huynh vừa mừng vừa lo bước theo con mình, có bạn gương mặt hân hoan rạng rỡ khoe làm bài tốt, nhưng cũng có bạn chỉ im lặng không nói gì, các bậc cha mẹ vẫn ở đó và bên cạnh động viên, gương mặt lộ rõ sự mong mỏi để con mình vào được cấp 3, cánh cửa tri thức để bước ra xã hội.
Chị về, nó hỏi chị viết văn theo hướng nào với đề thi như vậy, chị nói nó hơi nghi đề chị đã đi lệch nội dung. Chị vất vả hơn nó, bởi đêm ngày phải lo lắng cho đứa em tật nguyền, việc học của chị bị gián đoạn nhiều hơn, thời gian buổi tối của chị bị thu hẹp dần không thể thức dậy 3-4 h sáng để học bài được như nó, tuy đứng trong lớp học chị gái vẫn được xếp thứ 2 sau nó thôi.
Khi nghe nó phân tích đề văn nó thi và chuyện xảy ra tại phòng thi, chị chỉ im lặng và nói, có lẽ bài làm của chị cũng lạc hướng rồi.
Mẹ nhìn hai chị em và nói, nếu đậu cả hai thì mẹ vẫn cho các con đi học nhưng nhà mình giờ khổ quá các em đông nếu vô tình làm bài văn chưa tốt thì cố gắng môn toán nữa. Nhưng mẹ lại nói tiếp, hai chị em cùng đi học cấp 3 chắc chắn ruộng vườn cả mẫu mẹ không biết làm hay là để em vào học trước, sang năm chị thi lại nếu năm nay không đậu.
Ánh mắt chị buồn vô vọng, nhìn xa xăm. Chị không nói gì, chỉ đứng dậy khỏi mâm cơm và im lặng vậy cho đến tối. Nó vẫn động viên chị rằng “mẹ nói gì cũng được miễn chị cố gắng môn toán đừng nghĩ nhiều”, tập trung làm bài cho tốt cả hai chị em cùng đi học chị nhé. Chị em nó ôm nhau trong lòng mỗi người đang có những suy nghĩ riêng. Trong nó chỉ mong chị đừng suy nghĩ câu chuyện mẹ đã nói mà gắng hơn.
Có những lúc cần im lặng nhưng không bỏ cuộc, tương lai phía trước hãy đón nhận nó bằng sự bắt đầu.
